CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI GENEL ÖZELLİKLERİ

-Öykü, roman ve tiyatro açısından batılı çizgiye yakın teknik açıdan güçlü eserler vermişlerdir.
-Şiir alanında önemli gelişmeler yaşanmıştır.
-Deneme ve tiyatro alanında büyük gelişmeler gözlemlenmiştir.
-Cumhuriyet Döneminden itibaren farklı edebi topluluklar ortaya çıkmaya başlamıştır.
-Alfabeye yapılan değişiklikler sonucunda Batı edebiyatını daha yakından takip etmişlerdir.
-Türk Dil Kurumu kurulup dil alanında önemli sayılabilecek atılımlar yaşanmıştır.

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATINDA ETKİLİ OLAN AKIMLAR

-Beş Hececiler

Türkçülük akımının yayılmasıyla Milli edebiyat akımı doğmuştur. 1911 yılında Genç Kalemler dergisinde yayımlanan "Yeni Lisan" başlıklı makaleler, Milli edebiyatın ilkelerini esas almışlardır. Beş Hececiler, 1917 yılında bir araya gelen ve halk şiirimizin özelliklerinden, yerli kaynaklarımızdan yararlanarak, şiirimizin aruzdan heceye geçiş döneminde önemli bir rolü olan edebi topluluktur.

Beş Hececilerin ortak özellikleri ise ilk olarak,

-Hece ölçüsünü ve konuşma dilini kullandılar.

-Çoğulukla Anadolu insanını ve yaşayışını konu edindiler.

-Hece ölçüsünün yanında yeni şiir biçimleri denediler.

Beş Hececiler Kimdir, Kimlerdir?

-Faruk Nafız Çamlıbel

-Orhan Seyfi Orhon

-Halit Fahri Ozansoy

-Enis Behiç Koryürek

-Yusuf Ziya Ortaç

-Yedi Meşaleciler

1928 yılında çıkmaya başlayan Meşale dergisi etrafında toplanan ve Beş Hececiler'in şiir anlayışını yeterli bulmayarak daha iyisini yaratma düşüncesiyle yola çıkan edebi topluluktur. Türkiye'de, Cumhuriyet Dönemi'nde "Sanat sanat içindir." diyerek öz şiir anlayışını benimseyen ilk gruptur. Beş Hececiler'e karşı çıktılar ve Fransız şiir tarzını örnek almayı tercih ederek samimi, gerçekçi ve yenilikçi bir anlayış geliştirmeyi amaç olarak edindiler. Ancak şiirde Beş Hececiler'i aşacak bir yenilik ortaya çıkaramadılar.

Yedi Meşalecilerin ortak özellikleri ise ilk olarak,

-"Sanat, sanat içindir" anlayışını benimsemişlerdir.
-Şiirde hece ölçüsünü kullanmışlardır.
-Şiirlerinde imge ve betimlemelere yer vermişlerdir.

Yedi Meşaleciler Kimdir, Kimlerdir?

-Cevdet Kudret Solok

-Ziya Osman Saba

-Vasfi Mahir Kocatürk

-Sabri Esat Siyavuşgil

-Yaşar Nabi Nayır

-Muammer Lütfi Bahşi

-Kenan Hulusi Koray

-Garip Akımı, Garipçiler (Birinci Yeni)

Garip akımı diğer adlarıyla Garipçiler, Garip Hareketi, Birinci Yeni ve Birinci Yeniciler olarak bilinirler. 1940 yılında Garip adlı kitabın yayınlanmasıyla başlayan ve 3 yıl süren edebiyatta yenilik akımıdır. Alaycı bir yapıya sahiptirler. Aydınlarla olmak yerine halka karışmayı tercih etmişlerdir. Şiirde, ölçü, kafiye gibi durumları göz ardı edip şiirde serbest tarzı kullanıp, yaygınlaştırdılar.

Garipçilerin ortak özellikleri ise ilk olarak,

-Orhan Veli'nin "Kitabe-i Seng-i Mezar" isimli şiiri ile başlamıştır.

-Şiirde, ölçü, kafiye gibi kuralları kullanmayıp serbest yazım tarzını tercih etmişlerdir.

-Bilinçaltını, içgüdüyü şiirin asıl kaynağı kabul etmişlerdir.

-Konuşma dilini eserlerinde kullanmışlardır.

Garip Akımı(Garipçiler) Kimdir, Kimlerdir?

-Orhan Veli Kanık

-Melih Cevdet Anday

-Oktay Rıfat Horozcu

-Maviciler

1952-1956 yıllarında Atilla İlhan'ın çıkardığı "Mavi" isimli derginin çevresinde toplanmış olan bir grup sanatçının oluşturduğu edebi bir topluluktur. Bu sanatçılar, şairane sanat anlayışını temsil etmişlerdir. Dergi Özdemir Nutku'nun yönetimine geçtikten sonra Atilla İlhan'ın savunduğu toplumsal gerçekliğin(sosyal realizm) sözcüsü olur. Mavi dergisi, Nisan 1956 yılında basılan 36. sayı basılır ve dergi kapatılır.

Mavicilerin ortak özellikleri ise ilk olarak,

-Garip akımına tepki sonucu ortaya çıkan Maviciler, Garip akımını ve Orhan Veli'yi hedef almışlardır.
-Basit bir şiirin içi boş olduğunu ve şiirin benzetmelerle dolu, içli ve derin olmasını savunmuşlardır.

Maviciler Kimdir, Kimlerdir?

-Atilla İlhan

-Ömer Faruk Toprak

-Muzaffer Erdost

-Ahmet Oktay

-Ferid Edgü

-Ali Püsküllüoğlu

-Demirtaş Ceyhun

-İkinci Yeniciler

1950'li yıllarda Garip akımına ve 1940 Toplumsal Gerçekçi Kuşağına tepki olarak doğan, şiir ve edebiyat akımıdır. Garipçilerle tek ortak özellikleri şiirdeki kafiye ve ölçüyü önemsemeyip şiirde özgürlüğü savunmalarıdır. İkinci Yeniciler uzun soluklu varlığını sürdüremeseler de Türk şiirine yenilikler katmışlardır.

İkinci Yenicilerin ortak özellikleri ise ilk olarak,

-Sürrealizm etkisinde kalarak, imgeye, hayal gücüne ve duyguya ağırlık vermişlerdir.

-Yenilikçi davranıp noktalama işareti, büyük harf gibi dil kurallarını kullanmayarak şiirler yazdılar.

-Anlam kapalılığı, soyutlama ön plana çıktı. Anlamdan kurtulup, soyutluğu yakalamak amacıyla yeni sözcükler türetmişlerdir. Söz dizimini değiştirip yeni tamlamalar kurmuşlardır.

-İkinci Yeniciler ahlak, erdem,toplum ve gerçik gibi konuların şiirin dışında kalmasını savunmuşlardır.

-Şiirlerinde cümle yapısı bozuk, boşvermişlik havası hakim olmuştur.

İkinci Yeniciler Kimdir, Kimlerdir?

-Edip Cansever

-İlhan Berk

-Cemal Süreya

-Turgut Uyar

-Sezai Karakoç

-Ece Ayhan